Dette er ein leiar. Leiaren gir uttrykk for Vårt Lands syn. Sjefredaktør og politisk redaktør har ansvar for innhaldet.
Sivilsamfunnet har aldri vore viktigare. Alle har eit ansvar for å stå opp mot uretten, overgrepa og diktaturet som breier om seg. Derfor er det så gledeleg at belarusiske Aljes Bjaljatski, den russiske menneskerettsorganisasjonen Memorial og ukrainske Senter for borgerrettigheter får Nobels fredspris for 2022. Dei er alle tre verdige representantar for sivilsamfunnet i dei tre landa.
Stor symbolsk betydning
Akkurat no vurderer mange russarar, belarusarar og ukrainarar om dei skal flykte til eit anna land. Derfor kunne ikkje prisen ha komme på eit betre tidspunkt. Dei modige borgarane som no står opp mot regima i Russland og Belarus, og dei som forsvarar demokratiet i Ukraina, treng all den anerkjenninga og støtta dei kan få.
Nobelkomiteens melding til borgarane i Russland, Belarus og Ukraina er tydeleg: Det nyttar å vere eit enkeltmenneske som kjempar mot overmakta. Det nyttar å stå for det ein trur på. Alle kan kjempe for fred og demokrati. Alle kan vere heil ved.
— Vårt Land
Grepet frå komiteen, ved å gje prisen til tre mottakarar samstundes i tre forskjellige land i ein krigsutsett region, er klokt tenkt. Slik bidreg prisen til å sjå situasjonen i Russlands europeiske nærområde i ein heilskap, og kampen som vert kjempa i desse landa som del av ein felles kamp.
At fredag òg var dagen då Vladimir Putin fylte 70 år, er av symbolsk betydning. Nobelkomiteen kunne neppe gjort ei tydelegare markering mot Putins autoritære prosjekt enn med denne prisen.
Det nyttar å kjempe
Få har tatt så mykje personleg risiko i kampen mot diktaturet i Russland, som menneskerettsorganisasjonen Memorial. Dei har i årevis avdekkja grove brot på menneskerettane i heile landet, og organisasjonen vart i si tid stifta av Andrej Sakharov. Aljes Bjaljatski har kjempa mot Lukasjenko-regimet i fleire tiår, og sit no fengsla for sin kamp. Senteret for sivile rettigheter har kjempa for meir demokrati og fleire rettar i Ukraina, men har òg jobba systematisk med å avdekkje krigsbrotsverk etter krigsutbrotet.
Nobelkomiteens melding til borgarane i Russland, Belarus og Ukraina er tydeleg: Det nyttar å vere eit enkeltmenneske som kjempar mot overmakta. Det nyttar å stå for det ein trur på. Alle kan kjempe for fred og demokrati. Alle kan vere heil ved.
Det kan gje håp i ei mørk tid.